Na drie dagen kwam een boer uit het dorp ons uitgraven (nou ja, hij kwam eigenlijk de buren uitgraven. Maar we vonden het niet heel erg dat hij ons pad ook meenam. We waren er namelijk achter gekomen dat er nog plenty eten in huis was… maar de flessen wijn die er nog lagen zomerse prosecco bleken te zijn!)
De schapen werden zéér ongedurig in de stal. Nu breng ik ze ’s ochtends naar de wei. Eerst vonden ze het maar niets, die sneeuw, maar nu lopen ze ijverig in de sneeuw te krabben op zoek naar gras. Omdat er niet zoveel staat (en de hoogdrachtige dames natuurlijk wel wat nodig hebben) breng ik ze twee keer per dag lauw drinkwater en elke dag een kuip met hooi. ’s Ochtends en ’s avonds krijgen ze in de stal brokjes en ’s nachts staan ze op stal en kunnen ze zoveel hooi eten als ze willen.
En als de zon er dan bij gaat schijnen is het wel een subliem winterlandschap, om ons heen!
’s Zomers is leven in de stacaravan prima te doen. Maar de winters zijn elk jaar weer spannend. Dit is al de vierde winter en tot nu toe ging alles goed… Maar opeens begon het weerbericht er steeds winterser uit te zien. Met heel veel sneeuw en strenge vorst. Wij denken dan meteen terug aan de twee ‘Siberische beren’ van februari en maart 2018. Die waren heftig. We dachten destijds dat de waterleidingen onder de stacaravan wel vorstvrij zouden blijven door de warmte-uitstraling van de caravan zelf. Tenslotte is de vloer van de caravan mega-koud en die warmte moet ergens blijven, nietwaar? Om die warmte een beetje vast te houden hebben we rond de onderkant van de stacaravan al meteen de eerste winter platen piepschuim gezet. (Met zwart landbouwplastic eromheen zodat het er niet al te armoedig uitziet.)
Maar dat viel tegen; op zekere ochtend kwam er destijds geen water meer uit de kraan. Ik heb toen met de verfbrander de leidingwirwar ontdooid. Kon zelfs warm douchen daarna (dat was nodig, want onder de caravan was destijds ook een favoriete kattenpoeppplek). Toen ben ik naar Wolvega gereden voor ‘hittelint’ en buisisolatie. En de rest van de dag heb ik toen onder de caravan gelegen om alle buizen zo goed mogelijk te isoleren.
Nu is ‘onder de caravan’ niet echt één ruimte. Nou ja, wel, maar gecompartimenteerd, of beter: gefragmenteerd door het onderstel van de caravan en kris-kras lopende gasleidingen, waterleiding, leiding van de geiser naar de keuken, leiding van de geiser naar de badkamer, afvoer van toilet en douche, keukenafvoer, elektriciteitsdraden etc.
Daarbij is de ruimte tussen de 20 en 50 cm hoog. ‘Onder de caravan kruipen’ betekent dus op je buik of rug (vooraf kiezen, draaien kan niet meer) vanaf een punt waar je het piepschuim langs de onderkant hebt weggehaald zover mogelijk komen om te doen wat je doen moet en daarna dezelfde weg weer terug wriggelen (op je tenen en je ellebogen, of op je hielen en schouderbladen). En dan die plaat weer terug manoeuvreren (zonder dat-ie breekt). Op die manier kan je de meeste plekken bereiken. Wel met scherpe stenen die in je rug prikken en spinnenwebgordijnen die in je gezicht slieren.
Dit even om het idee te schetsen.
Na de hittelint-actie ontdooide het watersysteem destijds langzaam. Toen bleek dat één koppeling gesprongen was, zodat uiteindelijk Joris ’s avonds op zijn rug in een plas water bij een gevoelstemperatuur van -20 vloekend knelkoppelingen lag aan te brengen. Daarna ontdooide ook de rest, alleen ontdooide de warmwaterleiding sneller dan de afvoer en had ik de keukenkraan per ongeluk laten openstaan terwijl ik elders bezig was, zodat er uiteindelijk 4 cm water in de slaapkamer stond (het laminaat is nooit meer helemaal hetzelfde geworden.)
Dat soort episodes blijft je bij.
Dus toen er anno nu gewaarschuwd werd voor heel veel sneeuw en strenge vorst namen we maatregelen. We hebben eten en klusmateriaal ingeslagen om desnoods tien dagen op het erf te kunnen blijven, dertig zakken houtpellets laten bezorgen, de buitenkraan hebben we afgekoppeld en de bouwwaterput waar de watermeter in zit volgepropt met isolatiemateriaal, de kippen in de luwte van het huis gezet en de schapen in de luwte van het bos, extra hooi in de stal zodat de schapen desnoods een paar dagen op stal kunnen, alle planten-in-potten het huis in gesleept en we vertrouwden op de hittelinten langs de waterleidingen onder de stacaravan.
En zondag werden we wakker met de beloofde sneeuwstorm. Veel storm, weinig sneeuw, vooraleerst. Wel enorm horizontale sneeuw. Nou ja, pan erwtensoep op het vuur en we zijn maar lekker verder gegaan met Operatie Isolatie. Daar word je drievoudig warm van: het is een inspannend klusje (veel boven je hoofd werken en tienduizend keer de ladder op en af), je bent bovenin het huis bezig, waar de warmte van de kachel naartoe trekt (het wordt hoog tijd voor een verdiepingsvloer!) en uiteraard blijft de warmte steeds beter hangen, naarmate er meer dak geïsoleerd wordt (we zijn intussen op ongeveer 3/4). We stonden in een T-shirtje te werken!
De schapen waren wel een beetje zielig toen ik ze naar binnen haalde, met dikke randen ijs aan hun oren en een laag sneeuw op hun vacht. En de kippen weigerden de hele dag pertinent om hun hok uit te komen.
Maandag sneeuwde het nog steeds. En hoewel het niet enorm dichte sneeuw was, is er in 36 uur toch aardig wat gevallen. Waarbij je mooi kan zien waar de harde oosterstorm werd afgeremd: daar komt de sneeuw naar beneden. In de open velden ligt maar een paar cm. Maar op luwe plekken ( zoals op ons erf) ligt de sneeuw op sommige plekken kniehoog. Op de Ratellaan zelfs sneeuwduinen tot heuphoogte!
Prachtige plaatjes. Maar toen ik na een inspannend rondje-met-het-hondje (poolexpeditie!) de afwas wilde gaan doen kwam er geen warm water meer uit de kraan.
Dus.
Overall aan, hoofdlampje op, verfföhn, verlengsnoer, diep ademhalen en op je rug in de onder-het-klompenhok-gestoven sneeuw de caravan onder glibberen. De bevriezing bleek te zitten op het punt waar de leiding omhoog buigt de stacaravan in. Daar kon ik destijds geen hittelint en isolatie aanbrengen, omdat het één grote soepzooi van leidingen is en omdat er allemaal koppelingen zitten.
Maar intussen beschikken wij over een grote voorraad prachtig flexibel isolatiemateriaal: schapenwol. Nadat de leiding was ontdooid (was gelukkig nog niet gesprongen) heb ik zoveel mogelijk schapenwol tussen en rond de leidingen gepropt en noppenfolie met ducttape en nietjes tegen de onderkant van de caravan geplakt om het op zijn plaats te houden.
Als we er aan de bovenkant (vanuit de caravan) nu ’s avonds een hete kruik op leggen is dat hopelijk voldoende om deze kwetsbare plek vorstvrij te houden. (Geen warme kruik voor mij in bed dus, maar de waterleiding is belangrijker!)
De rest van de dag heb ik weer onder de caravan heen en weer gekropen om de spleten tussen de piepschuimplaten zo goed mogelijk dicht te stoppen met een heel assortiment aan restanten isolatiemateriaal: purplaat, noppenfolie, schapenwol in plastic zakken, steenwol, vlaswol, houtwol en Gutex houtvezelplaat.
(Voor alle oplossingsgerichte mensen die nu mailtjes willen gaan sturen met “Kan je niet ‘gewoon’ de hele onderkant van de caravan dichtstoppen met isolatiemateriaal?”: nee, dat kan dus niet. Want dat oerwoud van leidingen. Echt waar. We hadden het graag gedaan. Maar je krijgt het niet dicht. Want je kunt er niet bij. Rondom zo dicht mogelijk maken is echt de beste oplossing. En de leidingen hangen ook flink aan de buitenkant dus een hele ring hooibalen rondom past ook niet. Nog los van dat die niet meer isoleren als ze nat worden en dat er altijd kieren blijven tussen de bovenkant van de baal en de onderkant van de caravan.)
Intussen schepte Joris paadjes tussen huis, stacaravan en werkplaats (die elk uur opnieuw geveegd moesten worden, pas ’s middags hield het op met sneeuwen) en toverde hij ’s avonds van een paar pallets en een stuk gaas een luxe-ren voor de kippen in het nieuwe huis. De kippen zijn nu dan maar even binnenkippen geworden. Hoeven we ons bij één set beestjes geen zorgen te maken over bevroren drinkwater.
Dat waren dag één en dag twee. Het KNMI voorspelt nog een week dalende temperaturen. We houden ons hart vast.
O ja, het toegangspad is voorlopig inderdaad niet toegankelijk, daar ligt 25 cm sneeuw op. Helemaal echt ingesneeuwd. Op zich wel spannend (en lekker rustig), maar het was net iets relaxter geweest als we al in het huis zouden wonen. Volgend jaar…
