Geertjes Hof

Wat is zo’n dak gróót! En wat is het dan allemaal veel werk!

Inmiddels zit het merendeel van de houtvezelplaten er op. De onderste rij nog niet, want dat kan pas als ook het overstek is aangebracht. Joris heeft intussen uitgewerkt hoe hij dat wil gaan doen en is druk bezig het hout op maat te zagen voor een kleine 50 m overstek.

Ook de dragers voor de ‘nokruiter’ zitten er al op. De hoekkepers zijn beschermd met folie, wat ook weer is vastgezet met balken. Daarop komen de dragers voor de ‘keperruiters’.

Ik heb een halve middag rondgereden in de buurt om te kijken hoe groot uleborden horen te zijn. We maken geen echte geornamenteerde uleborden, maar wel een verlengde nok met een ‘driehoekje’. Dat is groter dan je denkt… Helaas kwam de ideale maat net niet uit met de plek van de sporen. Ze zijn nu aan de kleine kant, maar anders zouden ze ofwel héél groot worden (wat geen gezicht is) ofwel het werd weer héél ingewikkeld om ze te construeren (en we hebben al genoeg te doen).

De mooie tweedehands Opnieuw Verbeterde Holle Pannen die we hebben gekocht sluiten prachtig, maar hebben weinig speling. De panlatten moeten dus niet teveel afwijken van de 30,7 cm werkende lengte. Wanneer je werkt met een blokje ertussen kan dat zomaar gebeuren. Eén of twee millimeter afwijking laten ze wel toe. Maar na 10 pannen steeds dezelfde millimeter extra is het zomaar een centimeter en dat gaat niet goed. We hebben héél zorgvuldig de afstand van de bovenste panlat af gemeten om onderaan (19 pannen omlaag) een ‘referentiepanlat’ aan te brengen. Daarna heb ik (opnieuw héél zorgvuldig) de hoogtes afgetekend waar de panlatten moeten komen. En dan maar schroeven…

Intussen moeten we natuurlijk ook gewoon werken, wandelen met Aska, het huishouden draaiende houden en de dieren verzorgen. We moeten dus helaas steeds vaker ‘nee’ verkopen als mensen op bezoek willen komen of iets met ons willen afspreken. Sorry iedereen, we willen echt onze vrienden en familie niet te kort doen, maar het is nu echt prioriteit nr. 1 dat het dak dicht komt!

Wat wel ontzettend fijn is, is dat we nu een Droge Zolder hebben(nou ja, enigszins droge, en het tocht er flink). En een ‘onder het dak’ (al waait op de benedenverdieping nog wel erg veel regen naar binnen). Bouwmaterialen kunnen we daardoor nu enigszins droog opslaan, zonder dat ze ruimte in de werkplaats innemen. Heel plezierig!

“En?”, vraagt iedereen, “wanneer gaan jullie erin?”

Wij antwoorden dan standaard : “Vóór de kerst.”

En als mensen wat glazig kijken verhelderen we nog: “Het is ieder jaar kerst. We zeggen niet welk jaar.”

De werkelijkheid is gewoon dat we geen planning hebben. Om de simpele reden dat bij een project als dit een planning alleen maar voor frustraties zorgt. In de praktijk kost ieder bouwonderdeel méér tijd dan je denkt. Omdat, als je je erin gaat verdiepen, er (véél) meer handelingen nodig zijn dan je denkt.

Je denkt bijvoorbeeld: “Nou, het dak doen we in januari, dan kunnen we februari het houtskelet zetten en in maart kalkhennep gaan storten”

Echt niet.

Want eerst moeten alle platen op het dak bevestigd worden (oeps! de schroeven zijn op! en het is zondag!), er moet folie aan de onderkant bevestigd worden (folie uitrollen, op maat knippen, weer oprollen zodat je het naar boven kunt sjouwen, in positie brengen, vastnieten…), vervolgens moet je de naden aftapen met luchtdichte dampopen tape (oeps! het regent drie weken dus kan je niet tapen!), daarna moeten er panlatten bevestigd worden (wat is de werkende lengte van de dakpannen?) en ‘ruiters’ op de nok en de hoekkepers (dat alleen al gaat ettelijke weekends kosten) en dán pas kan de aannemer pannen gaan leggen. Maar als jíj weet wanneer je klaar bent heeft de aannemer het juist heel erg druk en kan hij pas over drie weken ruimte maken. En dan stormt het net een week lang. En dan zit je opeens al in maart. En moet je nog beginnen met het houtskelet.

Als je dan toeleeft naar ‘eind dit jaar kunnen we er in’ moet je dat keer op keer bijstellen. En dan word je dus heel erg gefrustreerd. Doen we niet. Dit is een once-in-a-lifetime project. Het gaat niet alleen om het resultaat, maar ook om de weg er naar toe. Daar willen we óók van genieten.

“Der Weg ist das Ziel”, zeggen ze in Duitsland zo mooi.

Tegelijkertijd is het wel handig om íets van een planning te hebben, want sommige onderdelen besteden we uit aan aannemers en die hebben een bepaalde aanlooptijd / productietijd nodig. En in 2020 hopen we ook een aantal onderdelen te doen waarbij we vrijwilligers nodig hebben (met name het storten van de kalkhennep!) Daarvoor moeten mensen natuurlijk weten wanneer we dat (ongeveer) gaan doen, zodat ze vast tijd in hun agenda kunnen reserveren 🙂

Daarom heb ik een nieuwe webpagina toegevoegd, waarop ik aangeef wat de volgorde is van de bouwonderdelen. Naarmate een bepaald onderdeel dichterbij komt krijgen we er meer zicht op welke deel-handelingen daarvoor nodig zijn en hoeveel tijd die ongeveer gaan nemen. En zo ontstaat er toch een soort van planning. Zo lang het geen deadline gaat heten!

We wensen iedereen een gezond en mooi 2020!

De hele kerst’vakantie’ zijn we druk aan het werk met het dak. Vandaag alleen even niet, want momenteel giet het van de regen. Helaas schiet het minder op dan we wel zouden willen. Het zijn weer veel (tijdrovende) handelingen:

• platen één voor één naar boven manoeuvreren en op hun plaats brengen;
• voor de platen aan de randen bepalen hoe groot ze moeten worden en zo goed mogelijk op maat afzagen;
• balken naar boven manoeuvreren en de platen er mee vastzetten;
• op de balken weer (tijdelijke) panlatten aanbrengen, waarover we over het dak kunnen klimmen voor het afwerken van de randen en de nok;
• platen langs de nok exact op maat maken;
• de naad waar de nokplaten elkaar raken afwerken met dampopen, luchtdichte tape;
• aan de onderkant folie aanbrengen (18 m folie, lastig te hanteren met z’n tweeën!);
• de laatste (onderste) laag platen over de folie aanbrengen.

Uiteraard kan je boven op het dak alleen maar langzaam en behoedzaam werken. Schroeven indraaien met dikke werkhandschoenen gaat niet goed, dus we hebben alleen maar dunne handschoenen aan (die maken het al onhandig genoeg werken!) Bij 2 graden boven nul met motregen en wind verkleum je dan in no time. En moet je dus na anderhalf uur werken weer opwarmen bij de kachel. Gelukkig was het op oudejaarsdag mooi weer en bijna comfortabel op de zuidkant van het dak.

We hebben de 2 grote dakvlakken af gekregen tijdens het goede weer. Maar vóór de kopse kanten kunnen worden afgewerkt moeten eerst de platen langs de rand onder de juiste hoek worden bijgezaagd. We hebben ze gewoon haaks ‘op maat’ gezaagd. (Of überhaupt nog niet, zoals te zien is op de foto’s). Maar omdat beide dakvlakken een hellingshoek hebben van 43 graden en de platen een dikte hebben van 5 cm, moeten ze ook scheef worden afgezaagd om ze goed te laten aansluiten. Joris heeft een mal gemaakt om onder de juiste hoek te kunnen zagen. Dan nog is het lastig. En het gaat ontzettend langzaam, de reciprozaag loopt vol met houtvezels.

En vandaag giet het dus van de regen en kunnen we überhaupt niet verder. Frustrerend, want dinsdag is er veel wind voorspeld en ik wilde dan in elk geval het zuidwestelijke dakvlak dicht hebben. Tja, als het niet gaat zoals het moet, dan moet het maar zoals het gaat.

Het zou natuurlijk een perfecte dag zijn om boompjes te (ver)planten. Maar eigenlijk heb ik er ook helemaal geen zin in om dat in de stromende regen te gaan doen. Dus misschien is het wel een perfecte dag om bij de kachel op te krullen met een boekje… (nádat ik mijn administratie en BTW-aangifte heb gedaan!)

Nu het een paar dagen wat rustiger weer is zijn we begonnen de houtvezelplaten (Gutex ultratherm) op het dak te monteren. Het valt niet mee! Plaat voor plaat moet naar boven gemanoeuvreerd, in elkaar geschoven en vastgezet. De bovenste (eerste) rij moet strak waterpas. Aan de zijkanten, bij de hoeken van het schilddak, moeten we zó uitkomen dat de platen nog aan de sporen kunnen worden vastgezet. En de verticale naden tussen de platen mogen niet te dicht bij elkaar uitkomen. Een boel gepuzzel!

Bovenop de platen monteren we 5 cm dikke balken. Hierop komen de panlatten, waar de dakpannen aan hangen. De 5 cm dikke balken schroeven we dóór de platen aan de sporen vast. Maar dat kan natuurlijk alleen maar als je nog ziet wat je doet. En er nog bij kunt. Dat betekent dat we de balken vastschroeven zodra de bovenste plaat geplaatst is. De rest van de platen moet dus van onderaf onder de balken geschoven. Uiteraard is het hout nooit helemaal recht, dus het is een hoop gepuzzel en gevloek. En dat alles op grote hoogte…

Ik ben ook nog steeds snel vermoeid van de kaakoperatie. Kortom, het gaat langzaam. En dat is spannend. Want het is nu best gunstig weer. Maar harde wind kan het dak in deze staat niet hebben. (Regen in principe wel, maar niet oneindig veel natuurlijk.) Na 2 1/2 dag hebben we 1 dakvlak bijna af. Maar in de nok, de hoeken en het afwerken van de onderkant gaat nog veel meer werk zitten. Doorwerken dus, en duimen dat de stormen nog even op zich laten wachten!