Geertjes Hof

Nadat we besloten hadden hoe de plattegrond precies moest worden, moesten de leidingen geplaatst worden die in de onderste laag schuimbeton komen. Dat zijn er best veel:

• aansluiting voor de waterleiding (moet 1 m onder maaiveld het huis uitkomen en precies in het juiste gat van de meterkast omhoog komen);
• waterafvoer vanuit de keuken;
• waterafvoer vanuit de bijkeuken;
• waterafvoer vanuit badkamer en toilet;
• luchttoevoer voor de kachel (die mag geen zuurstof aan de kamer onttrekken);
• luchttoevoer / ventilatie voor de kelder;
• waterafvoer vanuit de schuur.

Daarbij geldt dat

• de buizen waarop de wc-potten worden geplaatst exact op de juiste plek omhoog moeten komen;
• alle rioolbuizen een verval moeten hebben tussen de 1 cm per meter en 1 cm per 5 meter (Dat luistert heel nauw. Te weinig verval en het water wordt niet afgevoerd. Teveel verval is ook niet goed: dan loopt het water weg, maar blijft het vaste vuil liggen…) ;
• alle buizen waardoor lucht wordt aangevoerd iets moeten aflopen naar buiten, zodat eventueel (condens)vocht niet het huis in loopt.

Eerst moest het hele gat en de kelder ingepakt worden in folie. Het folie moet voorkómen dat de grond water aan het uithardende schuimbeton onttrekt en dat het schuimbeton zomaar wegloopt. Schuimbeton schijnt namelijk erg vloeibaar te zijn, een soort milkshake, hebben we begrepen.  Er mag dus geen enkel gaatje in zitten! Heel zorgvuldig afplakken dus…

Lars en Ainhoa kwamen precies op het goede  moment aanwaaien uit Spanje om te helpen met het plastic. Ainhoa heeft ook nog met de verschillende kleuren zand wat kunstwerken onder onze toekomstige vloer gemaakt. Voer voor toekomstige archeologen?

Daarna moesten we een manier verzinnen om alle locaties van buizen te relateren aan de kelder (want die is ons uitgangspunt). Door metseltouwtjes te spannen langs de bovenkant van de kelderwanden konden we een soort meetsysteem-in-de-lucht uitzetten.

En dan moesten we ook nog een manier bedenken om       de buizen straks exact op de juiste plek en in de juiste positie te houden als het schuimbeton er omheen wordt gestort. Ze mogen niet van hun plek spoelen door de ‘milkshake’ en ze mogen natuurlijk ook niet gaan opdrijven!

 

Na een week passen, meten, vloeken, verplaatsen, doorbuigende pijpen ondersteunen, opnieuw meten, opnieuw vloeken, stoeptegels aanbrengen, stoeptegels verplaatsen (gaatjes in het plastic trekken – gaatjes dichtplakken), opnieuw meten etcetera, hopen we dat alles nu foolproof ligt.

De waterleiding aanvoer ingegraven, op de juiste plek waterpas gesteld en  het folie waterdicht rondom afgeplakt. De rioolbuizen onder het juiste afschot en vastgezet met beugels op zware stoeptegels. De pijpen waar de wc op moet komen exact loodrecht gesteld en hopelijk voldoende verankerd met stapeltjes stoeptegels. De uiteinden van de pijpen met blokjes verankerd aan de bekisting.  De buizen zelf met water gevuld tegen het opdrijven. En de rioolpijpen helemaal doorlopend over de volle breedte van het huis, zodat we bij een eventuele verstopping ze ook vanaf de andere kant kunnen bereiken en doorspoelen / -blazen.

Het zijn het soort zaken waar je je van tevoren niet realiseert hoeveel denkwerk erin gaat zitten.  Maar beter nu wat extra denkwerk, dan een fout maken en die vervolgens in schuimbeton gieten…

Het kwam net niet af vóór de vrijdag. Dus moet het nu een weekje liggen: volgende week vrijdag wordt het schuimbeton gestort, als het weer meewerkt. Kunnen we het nog honderd keer nameten, paranoïde als we inmiddels zijn geworden.

Afgelopen week viel mij ineens op, dat Babette een uier begon te ontwikkelen. Het zou toch niet…?

Schapen worden bronstig in de herfst, bij afnemende daglengte. Ik heb vorig jaar Arie pas op 8 december bij de dames gezet. Dat was dus knap laat, twee weken voor de kortste dag. Maar Nel kreeg keurig vijf maanden later lammetjes. Babette niet.

Omdat ik hoopte dat Arie meteen had gedaan wat-ie moest doen had ik ze gezellig bij elkaar laten lopen tot begin juni.En blijkbaar heeft hij dan begin maart toch nog een stoeipartijtje met Babette gehad. Want die begon er ineens indrukwekkend drachtig uit te zien.

En ja hoor. Vanmorgen vóór het ontbijt nog niets – en toen ik na het ontbijt terug kwam om nog even te controleren was er een lammetje. Weer een ooitje. Bij dat ene lammetje bleef het ook.

Het is een mooi sterk meisje, dat binnen een kwartier al in de benen was en op zoek ging naar de speen. Babette heeft haar keurig schoongelikt, maar aan het laten drinken moet ze nog even wennen.

Dit lost in ieder geval één puzzeltje op: ik vroeg me af hoe ik het straks moet doen met het jonge ooitje van Nel. Want de grote ooien wilde ik in november weer bij Arie zetten, maar het is niet de bedoeling dat Arie dan meteen ook zijn dochter dekt. Dus dan zou dat jonge ooitje in haar eentje in een wei staan. (Haar broertje zal tegen die tijd ‘op skivakantie’ gaan – naar de vriezer dus. Tenzij iemand nog een dekrammetje wil. Iemand?) En een schaap alleen, dat is niks. Het zijn kuddedieren. Eigenlijk is het ook waanzin om schapen te houden in zulke kleine aantallen.

Maar dat is nu geregeld: het jonge ooitje kan Babette en haar kind straks mooi gezelschap houden, terwijl moeder Nel (hopelijk) een herfstromance met Arie beleeft. En daarna moet Arie op skivakantie – of naar een ander adres als dekram. Want herfst 2020 zijn zijn twee dochters aan de beurt. Maar zover is het nog niet.

Vooralsnog is het weer even opletten of ze voldoende te drinken krijgt. Ik ben dus weer met flesjes in de weer. In ieder geval is een warmtelamp niet nodig bij een augustuslammetje!

 

 

Vorig jaar hebben we om verschillende redenen de werkplaats gebouwd:

• om een droge plek te hebben voor gereedschap en opslag;
• om een droge en goed geïsoleerde werkplaats en kantoor te hebben;
• als proefproject voor het bouwen van het huis.

Dat laatste is belangrijk, dat bleek vanmorgen maar weer.

Gisteren heeft Joris iets veranderd aan de waterleiding in de werkplaats. En vanmorgen stond de halve vloer blank. Het bleek dat in een bepaald koppelstuk een rubber ring ontbrak.

Joris kwam er achter toen hij om 05.30 wilde wegrijden. Dus wij lagen voor dag en dauw op onze knieën het water op te dweilen van een modderige  werkplaatsvloer die vol zaagsel lag.

Nu, na een paar uur, is de vloer redelijk opgedroogd. Maar in de tijd dat het water op de vloer heeft gestaan is het wel in de wanden getrokken, van leem en houtvezelplaat en mogelijk ook in het hout en de vlaswol daarachter. Dat gaat wel even duren voor die droog zijn.

Leermomentje: ik twijfelde nog over de vloerafwerking in het nieuwe huis. Hout is mooi en warm, tegels of steen zijn praktisch (zeker met huisdieren en als je in en uit loopt zoals wij). Nu is wat mij betreft het besluit rond: zoveel mogelijk tegels of steen, mèt een plint in hetzelfde materiaal en waterdichte mortel. Ik moet er niet aan denken dat er bij een vergelijkbaar ongelukje water de kalkhennep muren in trekt…

 

Omdat we een “massieve” fundering maken (dus zonder kruipruimte, echt massief kan je dat schuimbeton natuurlijk niet noemen) moet daarin ook al een deel van de installaties gelegd. Riolering en waterleiding moet namelijk 1 m onder maaiveld de woning uitkomen (en het is wat lastig om dat achteraf dwars door een laag gewapend beton heen te leggen). We hadden de hoop dat je in de bovenste laag schuimbeton nog wel wat kon schuiven met leidingen. Maar de installateur drukte ons op het hart dat we de riolering (met name voor de toiletten) meteen op de juiste plek moeten aanleggen. Dat betekent dus, dat we de plattegrond nu meteen helemaal precies moeten uitwerken. Daar zaten nog wat zaken in “die we wel precies zouden bepalen in het werk”.

In de tekeningen van de architect  bleken namelijk wat fouten te zitten, waardoor de gebintconstructie helemaal niet mogelijk was. (Dat is dus niet opgemerkt door de constructeur en ook niet door de gemeente!) Joris heeft de afgelopen maanden vele sessies gehad met de gebintbouwer hoe we dat gingen oplossen. En daarbij bleek dan dat er net een gebintpaal in de keuken kwam te staan op de enige plaats waar de koelkast zou passen, waardoor de koelkast voor het keukenraam zou schuiven. Of middenin de deuropening tussen keuken en bijkeuken, tenzij je die deuropening zou verplaatsen, maar dan zou de antieke kast niet meer passen en er ook geen plek meer zijn voor de meterkast. Kortom, een hele puzzel.

Intussen was ik toch maar eens de meubels op schaal in de plattegrond gaan tekenen. En daarbij bleek dat er helemaal geen handige indeling mogelijk was voor de woonkamer. Ofwel de meubels stonden vóór het raam, ofwel de piano of boekenkast paste helemaal nergens, ofwel de looplijn van hal naar keuken liep dwars door de zithoek heen, wat niet comfortabel voelt. En van ons oorspronkelijke idee dat er vanuit zowel woonkamer als woonkeuken mooie zichtlijnen over het landgoed zouden lopen is al helemaal weinig overgebleven. En in de slaapkamer kon je nauwelijks aan de voeteneind-kant van het bed langs lopen, terwijl dat een doorlooproute is.

Dus zijn we toch weer gaan schuiven: de wc de badkamer in, waardoor de woonkamerdeur verplaatst kan worden en de looplijn niet meer dwars door de zithoek hoeft. Dat maakt de woonkamer een heel stuk benutbaarder maar  de douche moet een andere plaats krijgen. Logisch is in de nis naast de wc, deels onder de trap. Maar het is de vraag of het dan nog lukt met een rechte trap. Mogelijk moet er toch een kwartronde trap in (minder ruimtebeslag in de hal), anders komt ofwel de trap vóór de slaapkamerdeur ofwel moet je door je knieën om te douchen. Bovendien stoot je je knieën aan het bad als je de badkamer in komt.  Dat is op te lossen door de muur van de woonkamer en de keuken niet in één lijn te zetten, zodat de badkamer iets groter wordt (ten koste van de keuken). Doordat de hal nu langer is, kan hij ook iets smaller worden  (de kapstok komt dan onder de trap), waardoor de slaapkamer een paar dm meer ruimte krijgt. Etcetera.

Bij dat alles moet je ook met de kleinste details rekening houden: bijvoorbeeld de manier waarop de ramen in de muur geplaatst worden, de vensterbanken en plek voor gordijnen. In ons vorige huis hadden we met het laatste onvoldoende rekening gehouden, waardoor er aan één kant van het slaapkamerraam geen plek was voor een gordijn. Erg irritant. En in de werkplaats hebben we van oude vloerplanken mooi afgeronde vensterbanken gemaakt, iets breder dan de ramen. Dat oogt prachtig en willen we dus in het huis ook. Maar je moet er wel rekening mee houden dat er dan geen kast vlak naast het raam past. Zeker niet als je de muur vanaf het kozijn iets wilt laten teruglopen voor extra lichtinval.

Gelukkig heeft Joris inmiddels Sketchup aardig in de vingers en daarmee kunnen we alles tot op de cm nauwkeurig tekenen, inclusief hoe steil de trap wordt en waar de belangrijkste balken van de constructie lopen. En dat alles om precies te weten wáár we een rioolbuis naar boven laten komen. Alles hangt met elkaar samen…

 

En donderdag was het zover: het Grote Gat voor de fundering kon worden uitgegraven. We hebben uiteindelijk gekozen voor een fundering met schuimbeton. Dat is een superlicht soort beton, een soort kunstmatig puimsteen. Omdat het zo licht is, zakt het niet naar beneden maar geeft het juist een opwaartse druk.  En het isoleert ook nog eens heel erg goed.

Om het gewicht van het huis goed te verdelen over deze laag komt daar bovenop een laag gewapend beton van 13 cm dik, met extra wapening op de plekken waar de dragers van het gebint staan. Dáároverheen komt dan aan de binnenkant van het huis wéér 30 cm schuimbeton en daarop een cementdekvloer. Die laatste twee lagen brengen we pas aan het eind van de bouw aan.

Het schuimbeton moet van de constructeur overal een halve meter buiten de contour van het huis uitsteken.  Er moest dus een gat gegraven tot een diepte van 50 cm onder het niveau van de kelderwanden en 19 x 11 m. Dat is véél grond. Een deel daarvan hebben we gebruikt om op twee plekken de toegang tot het weiland dat we verpachten te verbeteren.

Aan de ene kant, bij de bocht in het pad, hebben we een ingang naar het weiland gemaakt. Die was er waarschijnlijk oorspronkelijk ook, maar daar was al heel lang niets meer van te zien.  Het was toen we hier in 2017 kwamen één groot brandnetel-braambos, waarin  een oude jeep en één of ander landbouwwerktuig stonden  te roesten. Waarschijnlijk is er ook huisafval gestort in het verleden; ik vond er stukjes metaal, plastic en glas.

Na verwijdering van rommel, bramen en brandnetel was het in 2017 al een stuk gefatsoeneerd. Tijdens de afgelopen hete dagen hebben de schapen er gestaan (lekker in de schaduw) en  het gras en jonge boompjes kort gemaakt. Jammer genoeg moest ook de mooi breed uitgegroeide hazelaar gekortwiekt worden. Zonde maar helaas noodzakelijk. In de winter zagen we de overige takken ook kort af, dan kan hij weer gelijkmatig uitlopen.

En toen kon er 12 m3 grond op. Nu kan onze boer van hieraf het weiland op komen als hij moet maaien en hoeft hij niet helemaal over ons erf. Dat is wel prettig. Het moet wel weer een beetje groen worden…

Aan de andere kant van het ‘landgoed’ waren de twee stukken grond die de boer pacht met een smal dammetje over de sloot met elkaar verbonden. Tè smal: het was zelfs met ons kleine trekkertje heel eng om overheen te rijden, laat staan met een maaier. Dus die kon nu ook mooi verbreed en verhoogd worden met een deel van de grond.

De overige grond ligt op een bult. Over een paar jaar kunnen we die weer gebruiken om rond het huis aan te heuvelen en het erf wat op te hogen.

Rondom de kelder moest de losse grond weer laagje voor laagje aangetrild worden met een trilapparaat.

En aan het eind van de dag lag Het Grote Gat er. Met interessante grondsporen (tja, een beetje archeoloog blijf je altijd)  waar in het verleden allerlei sleuven en sloten, gaten en kuilen zijn geweest. Eén (afval) kuil leverde zowaar een vondst op: het deksel van een blikje (!) tandpasta…